Narcisme is niet gekoppeld aan geslacht. De hij vorm in deze blog mag je ook lezen als zij.

Wat is een narcistische persoonlijkheid

IJdelheid en zelfingenomenheid zijn de kernwoorden van de narcistische persoonlijkheid. De term is afkomstig van de Griekse mythologische figuur Narcissus. Hij was zo ingenomen met zichzelf, dat hij niet meer los kon komen van een plekje in het bos waar hij in een beek zijn spiegelbeeld kon zien. Op de plek waar hij dat deed, zou een bloem met zijn naam groeien.

Tegenwoordig heb je geen beek nodig om jezelf te bewonderen, dat kan op veel manieren. De wereld van de narcist draait vooral om zichzelf.

8 kenmerken van narcisme:

1. Gespeeld Charmant
2. Gebrek aan emoties, berouw en schuldgevoel
3. Willen bewonderd worden
4. Extreem jaloers en kunnen niet tegen verlies
5. Zoeken narcistisch gezelschap
6. Bijzondere talenten en succesvol
7. Uiterlijkheden zijn belangrijk
8. Agressief gedrag

1. Gespeeld Charmant

Als een wolf in schaapkleren zal de narcist zich in gezelschap heel belangstellend en charmant opstellen. Ze maken complimenten en spelen graag met de waarheid. Niet alles hoeft te kloppen en een leugentje om bestwil is de gewoonste zaak van de wereld. Alles wordt ingezet om het doel te bereiken. Grote kans dat de narcist zich al snel populair maakt bij het andere geslacht, ze zijn vaak goed verzorgd en aantrekkelijk. Ze zijn zelfbewust en succesvol.

2. Gebrek aan emoties, berouw en schuldgevoel

Omdat de narcist vooral zichzelf belangrijk vindt, gaat dat meestal ten koste van anderen. Ze hebben gebrek aan emotie, berouw en schuldgevoel. Verwacht dus geen excuses of een troostend woord.  Ze leven niet vanuit hun gevoel maar vanuit hun verstand. Hoofd en hart zijn niet in balans bij de narcist. Ze voelen de pijn die ze anderen berokkenen niet of nauwelijks. Ze zien het wel maar kunnen er niet mee uit de voeten.

3. Willen bewonderd worden

Als er geen bewonderaars zijn is er niets aan voor de narcist. Dus zoekt en vindt hij altijd wel ergens publiek dat hem wil bewonderen. Je vindt ze onder presidenten en regeringsleiders. Ook aan het hoofd van een organisatie of als acteur/actrice wat weer veel gelijkenis vertoond met een theatrale persoonlijkheid. Populisme is hen niet vreemd en zo weten ze een steeds grotere aanhang te vergaren. Altijd een stelling kiezen die grenst aan het onmogelijke en beloftes die niet waar gemaakt kunnen worden. Waarna ze even gemakkelijk “vergeten” worden.

4. Extreem jaloers en kunnen niet tegen verlies

Alles wat een ander heeft wil de narcist ook en als het kan nog meer. Die jaloersheid gaat tot het extreme. Alles zal moeten wijken om die ander te verslaan en dat zal die ander ook weten. Een beetje vals spelen is heel gewoon om uiteindelijk te kunnen winnen. Als dat niet luk, zal de narcist alles in het werk stellen om zijn verlies te rechtvaardigen. Meestal komt het er op neer dat het niet aan de narcist ligt maar aan anderen. Zo mogelijk zullen die anderen ook nog vals beschuldigd worden.

5. Zoeken narcistisch gezelschap

Narcisten houden van anderen narcisten. Ze kunnen zich daaraan laven en er van leren. Maar vooral de maat nemen. Kijk maar eens naar een aantal wereldleiders die er alles aan doen om hun eigen volk te onderdrukken of vals voor te lichten en de oppositie uit te schakelen. Als je begrepen wil worden, is dat vooral door andere narcisten. Ze begrijpen je en zullen je steunen, altijd met in het achterhoofd dat ze er nu beter van kunnen worden en je heel makkelijk laten vallen als iets anders beter uitkomt. En als ze met andere narcisten omgaan, mogen die ook weer niet van al te bedenkelijke allure zijn, dat zou hun reputatie kunnen schaden. Dan liever niet te opvallend, bijvoorbeeld in achteraf kamertjes of via een tussenpersoon, maar ze vinden elkaar altijd.

6. Bijzondere talenten en succesvol

Een geslaagd zakenman, wetenschapper of klusser. Ze komen in alle lagen van de bevolking voor. In organisaties worden ze aangeduid als de “tank” of de “bulldozer”.  Laat een reorganisatie maar over aan de narcist, zonder mededogen wordt personeel aan de kant gezet en is het bedrijf weer winstgevend. Daar wil de narcist rijkelijk voor worden beloont. Als hij zich naar de top heeft gemanoeuvreerd is hij omringd door jaknikkers, als zo’n jaknikker zich tegen de narcist keert, worden daar korte metten mee gemaakt. Argumenten zijn meestal onduidelijk of worden oneigenlijk gebruikt om het gelijk te krijgen. Onder wetenschappers komt het nogal eens voor dat, een naam op een publicatie verschijnt, terwijl daar minimaal werk aan verricht is.

7. Uiterlijkheden zijn belangrijk

De narcist zal er alles aan doen om te laten zien dat hij succesvol is. Elke week naar de kapper, de zonnebank, haartransplantatie en verdoezelen van onvolkomenheden van het lichaam worden subtiel aangepakt. De nieuwste auto wordt gekocht en die ziet er ook altijd pico bello uit. Het liefst komt de narcist voorrijden met een knappe man of vrouw (laten we niet vergeten dat vrouwen ook narcist kunnen zijn) die goed gekleed opzichtig uitstapt om te laten zien hou goed ze het voor elkaar hebben. Als de narcist het niet heeft getroffen met zijn uiterlijk zal hij opvallen door zich excentriek te kleden of zich een ander opvallend imago aan te meten.  

De partners van een narcist mogen gelukkig zijn dat ze zijn uitverkoren om de partner van de narcist te zijn en van hen wordt verlangd om dat ook met trots uit te dragen. Hoe ondergeschikter de partner is, hoe langer de narcist het daarmee uithoudt.

8. Agressief gedrag

Omdat de narcist vooral zichzelf op een voetstuk zet kan tegenspraak leiden tot heftige ruzies. Zeker als de narcist betrapt wordt op een fout of onwaarheid, die zijn status kunnen beschadigen zal hij er alles aan doen om dit tegen te gaan. De narcist zal eerst verbaal agressief gedrag gebruiken, vernederen en een ander helemaal kapot maken. Zo kapot dat die persoon zijn eigenwaarde kan verliezen. Maar lichamelijk geweld komt ook voor. Zeker als de narcist, verbaal het onderspit delft en uit onvermogen lichamelijk geweld gebruikt. Niet zelden denken slachtoffers dat het aan hen ligt en niet aan de narcist.

Hoe ga je om met een narcist

Weet eerst dat we best een beetje narcistisch mogen zijn. Hoeveel foto’s van jezelf heb jij al op social media gepost? En heb je die een beetje gunstig bijgewerkt?

Nu het antwoord op de vraag hoe je met een narcist omgaat, want een aantal kenmerken die hierboven beschreven zijn heb je herkent. In welke situatie zit je? Is het voor even of voor een langere tijd bijvoorbeeld. Kun je het uitzingen en heb je er zicht op dat dit contact binnenkort is beëindigt?  Is er een gezagsverhouding? Narcisten zijn niet geneigd om zichzelf als het probleem te zien, ze kunnen wel problemen erkennen, de schuld ligt echter altijd bij een ander. Je kunt bijvoorbeeld uitvoerig meegaan met de visie van de narcist en met alternatieven komen. Ook vleien helpt, daar is de narcist gevoelig voor en nog belangrijker, geef de narcist het gevoel dat hij de oplossing heeft aangedragen en complimenteer hem daar mee.

Blijf rustig zie het niet als iets persoonlijks

Blijf vooral rustig en zie het niet als persoonlijk kwestie, daarmee voorkom je dat emoties jou de baas worden. En zoals je weet, heeft de narcist niets met emoties. Dus laat je niet opwinden door allerlei argumenten die je al zo vaak hebt gehoord en onderdruk je woede en tranen, loop niet weg! Dat geeft de narcist alleen maar een superieur gevoel. Met dit in het achterhoofd, blijf je rechtop staan en laat de narcist alleen maar uitrazen, let op je ademhaling en blijf bij je standpunt. Net zo emotieloos als de narcist dat doet. Je zult merken dat als de narcist is uitgeraasd en jij je staande houdt, de narcist je ziet staan en rekening met je gaat houden.

LET OP! In de omgang met narcisten is het meestal een vergissing om te denken dat de wijsheid met de jaren komt. Het wordt alleen maar erger. Je zult zelf de wijsheid moeten hebben om de relatie te verbreken en voor jezelf na te gaan waarom je met je hebt laten spelen en je eigenwaarde is aangetast. Als je daar uit bent hoop ik dat je klaar bent om weer vrijuit alles en iedereen tegemoet te treden en gezonde relaties kunt aangaan.

Heb jij het gevoel dat je slachtoffer bent van een narcist en de controle kwijt bent? Ik kan je helpen om blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Meld je dan aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier en ik neem binnen 24 uur contact met je op, om jou passend te ondersteunen.  

Ik ben Walter Keyner, Coach en Hypnose- en regressietherapeut bij Wutah in Gouda

‍