Dus niet doorslaan en soms deze eigenschap juist aanspreken als je het echt nodig hebt. Maar ja wat is een goede balans en waarom kan perfectionisme je leven behoorlijk in de war sturen. Burn-out en perfectionisme gaan vaak samen. Daaraan vooraf gaat nog een fase van stress, dat kun je nog redelijk hanteren, als je de signalen herkent, kun je een langdurige burn-out voorkomen. Pas op dat het geen uitstellen wordt. Ik geef je in deze blog enkel waardevolle inzichten:

1. Hoe ontstaat perfectionisme
2. Gezien willen worden
3. Perfectionisme en faalangst
4. Oordelen en afwijzing
5. Burn-out en perfectionisme
6. Hoe krijg je jouw perfectionisme in balans

1. Hoe ontstaat perfectionisme

Ongeveer de eerste vijf jaar van ons leven zijn heel bepalend voor de rest van ons leven. In die leeftijdsfase ben je grotendeels afhankelijk van je ouders of opvoeders. De jaren daarna word je steeds zelfstandiger, maar ben je nog steeds afhankelijk van de mensen om je heen die je opvoeden, onderwijzen, trainen maar ook broers en zussen en vrienden en vriendinnen etc. Je bent nog redelijk goed beïnvloedbaar. Neemt de dingen aan als waarheid, de cultuur en mores van het gezin zijn daarin heel bepalend. Je voorbeelden zie je in je omgeving en dat worden ook jouw normen en waarden.

In een gezin waar de ouders weinig of onvoldoende aandacht geven aan het stimuleren van je persoonlijke ontwikkeling, zie je vaak de roep om aandacht van het kind naar de ouders om gezien te worden. Als daar geen aandacht aan gegeven wordt, wordt de roep om gezien te worden groter. Het kind denkt dat het iets niet goed genoeg doet en gaat proberen het nog beter te doen. En nog beter, alles om de waardering van de ouders te krijgen. Geen waardering krijgen is afwijzing en dat wil je niet.

Op school doen deze kinderen hun best, een voldoende is niet goed genoeg. Zeker als de ouders de nadruk leggen op wat niet goed gaat in plaats van wat wel goed gaat. Zo krijgen ze steeds meer het gevoel niet goed genoeg te zijn, en een minderwaardigheidscomplex kunnen ontwikkelen.

Dit is een van de oorzaken die veel voorkomen. Het gaat in deze blog te ver om allerlei andere mogelijke oorzaken te noemen.

2. Gezien willen worden

Het “lijden aan” perfectionisme kan zich uiten in het overdreven laten zien van je prestaties. Kijk eens dat ik het wel kan, wil je mij bevestiging geven dat ik het goed gedaan heb?  Je leraar of later je leidinggevende openbaart zich als een van je ouders, die jou niet gezien hebben. Je wil nu aan hen laten zien hoe goed je het doet. Vaak laat je uit onzekerheid ook zien wat je nog beter had kunnen doen of wat niet helemaal goed is gegaan. Maar de intentie is ZIE MIJ.

3. Perfectionisme en faalangst

Als perfectionisme jou de baas is, kan het gevolg zijn dat je allerlei smoezen verzint om iets juist niet te doen. Je bent te bang dat je zult falen en die faalangst blokkeert je. Je gaat het niet aan en zal alles doen om te voorkomen dat je in jouw ogen zult falen. Dit kan ernstige vormen aan nemen. Het is ook maar net voor wie je in jouw geval “afgaat”. Bij iemand die je goed kent zul je misschien wel de uitdaging aangaan. Bij een vreemde kun je helemaal dichtslaan.

Vooral als er veel onduidelijkheden zijn zal perfectionisme opspelen. Het word je namelijk onmogelijk gemaakt alles in perfectie te kunnen uitvoeren. Te veel onzekerheden werkt nu eenmaal verlammend voor de perfectionist.

4. Oordelen en afwijzing

Je hebt het inmiddels door. Perfectionisme kan verlammend werken. Oordeel en afwijzing door anderen is het thema waar je aan mag werken. Weet dat als jij je altijd inzet en het beste uit jezelf haalt je nooit bang hoeft te zijn voor het oordeel of de afwijzing van anderen. Lekker makkelijk gezegd? Ja, want jij bent de enige die over zichzelf kan oordelen en je mag jezelf afwijzen. Beide zou ik niet doen.

Als je perfectionisme de baas wil worden, zou ik sowieso ophouden te streven naar perfectionisme. Alles is goed, als jij de juiste intenties hebt. En jij bent goed genoeg. Perfectie is voor mij dan ook de som van vele imperfecties. Als alles perfect zou zijn is het leven saai. Kijk maar wat twee maanden strakke lucht en 25 graden met je doet, dag in dag uit. Ik weet dat een wolkje of een regenbui dat nu juist mooi maakt.

5. Burn-out en perfectionisme

Van hard werken krijg je geen burn-out. De voorbode van een burn-out is langdurige stress. Stress heeft een relatie met angst. En perfectionisme is in feite een angst zoals je hierboven hebt kunnen lezen. Angst voor een oordeel of afgewezen te worden, niet gezien te worden. Je twijfelt misschien nog. Je denkt dat het komt omdat je te veel werk hebt en te weinig tijd, dat is namelijk wat ik veel hoor van de cliënten met stress en burn-out klachten. Daar uit het zich in.

Wat er aan vooraf gaat is dat je te lang doorgaat om alles perfect te willen doen. Je in je ego wordt geraakt als je een werk afwijst, ook al is de tijdsdruk hoog. Je wilt namelijk zelf aardig gevonden willen worden en zelf niet worden afgewezen. Dit is een hardnekkige gedachte, het ontkennen van de werkelijke oorzaak. Als je die maar steeds buiten jezelf legt, gaat stress over in een burn-out en als je daar nog steeds niet mee aan de gang gaat word je er uiteindelijk ziek van.

6. Hoe krijg je jouw perfectionisme in balans

Zoals bij vele eigenschappen die we hebben is perfectionisme een goede eigenschap, mits je de balans daarin vindt. Als je weet dat je gevoelig bent voor stress, probeer dan te onderzoeken waar dat vandaan komt. Welk gevoel of emotie dat bij je naar boven brengt. Waar je de pijn in je lichaam voelt. Als je weet dat je alle antwoorden al in je hebt, zul je die antwoorden vinden. Dit doe je door naar binnen te keren en een beroep te doen op je innerlijke kracht. Die innerlijke kracht weet wat het beste voor je is.

Als je bereid bent om je daar aan over te geven aan deze kracht in je, die van je houdt en die je steunt, creëer je een liefdevol en welvarend leven, vanuit vriendelijkheid. Die kracht kun je op verschillende manieren gebruiken. Als je er voor kiest om in je verleden te blijven zitten en je steeds nare herinneringen uit het verleden voor de geest haalt, kom je niet verder. Als je ervoor kiest om niet langer slachtoffer te zijn van je verleden en een nieuw leven wil creëren, word je gesteund door je innerlijke kracht en komen er nieuwe gelukkige ervaringen op je pad.

Heb jij het gevoel dat perfectionisme je in de weg zit?  Ben je de controle kwijt en lijd je daaronder, word je daar moe en moedeloos van? Ik kan je helpen om blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Meld je dan aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier en ik neem binnen 24 uur contact met je op, om jou passend te ondersteunen.

Ik ben Walter Keyner, Coach en Hypnose- en regressietherapeut bij Wutah in Gouda