Tegen mij zei ze “jij gaat bij je eigen moeder maar limonade drinken”. Ik droop af, alle andere kinderen achterlatend. Het huilen stond mij nader dan het lachen. Ik vertelde het aan mijn moeder en zag haar reactie, boos en verdrietig, ze gaf mij een glas limonade. Zonder er verder over te praten. Ikzelf begreep voor de eerste keer dat mijn Indische achtergrond en mijn getinte huid, het “anders zijn”, de reden van de afwijzing was.

Mijn ouders waren die afwijzende blikken al gewend. Ze kwamen begin 1950 van Nederlands Indië naar Nederland. Hun strategie was om te integreren, zoveel mogelijk op de achtergrond blijven en niet te veel opvallen en vooral je best doen. Dat is een strategie die overigens veel Indische mensen volgen. Mijn moeder herkende dus feilloos wat er met mij was gebeurd. Ik kon invoelen wat er gebeurde. Afgewezen omdat er te veel kinderen waren voor de limonade, dat was het niet. Ik werd afgewezen op mijn culturele achtergrond en mijn huidskleur. Iets waar ik niets tegen kon doen. Ik deed niets fout. Ik was gewoon mijzelf en die moeder feilde daar een oordeel over.

Wat doet een afwijzing met jou

Een afwijzing kan hard aankomen. Het is niet leuk om afgewezen te worden. Ik moet de eerste nog tegen komen die het leuk vindt om afgewezen te worden. Een afwijzing kan je diep raken, je verwonden, je pijn doen, je voelt het in je hele lichaam. Niet alleen op het moment zelf, maar ook de dag erna, en de dagen daarna nog steeds en na een week doet het nog steeds pijn. Je draagt het met je mee, je piekert erover en je wilt het niet nog eens meemaken. Je wordt er onzeker van. En het kan je functioneren in de weg gaan zitten. Een afwijzing nestelt zich diep in je onderbewuste om van daaruit een strategie te bedenken die jou gaat beschermen tegen een volgende afwijzing.

Een mooie song met als thema afwijzing is "I Can't Make You Love Me" de uitvoering van Teddy Swims vind ik heel erg mooi.

Die strategie is dat je bijvoorbeeld:

• Risico’s gaat vermijden,
• Je niet laat horen of zien,
• Jezelf nooit goed genoeg voelt,
• Overdreven perfectionistisch bent,
• Heel erg je best doet om aardig gevonden te worden, gaat pleasen,
• Jezelf wegcijfert,
• Relaties niet aangaat, of eerder (zelf) verbreekt,
• Geen liefde kan geven en ontvangen,
• Heel hard studeert of werkt, terwijl dat ook goed is als je dat wat minder doet,
• Jezelf steeds wil bewijzen

Welkom bij de groep van afgewezenen

Iedereen is wel eens afgewezen. Vraag maar eens om je heen. Je zult merken dat de meesten zich wel zo’n moment kunnen herinneren. Het is nu eenmaal geen zeldzaamheid. Ik weet zeker dat ikzelf maar ook jij die dit leest, zelf wel eens iemand hebt afgewezen. Misschien niet bewust of expres. Dat begint al op jonge leeftijd als je bijvoorbeeld een verjaardagsfeestje geeft en nu eenmaal niet de hele klas kunt uitnodigen. Of je bent met vriendjes zijn aan het spelen en een ander vriendje mag niet meedoen. Het is iets dat bij het leven hoort en een functie heeft. Maar leuk is het niet. Er zijn bevolkingsgroepen die worden afgewezen op bijvoorbeeld ras, geloofsovertuiging, afkomst, sociale klasse of seksuele voorkeur. Welkom bij de grote groep afgewezenen.

Je bent niet minder dan een ander

Je bent niet minder als je wordt afgewezen. Het is maar net hoe je daar in staat. Als je een positieve attitude hebt, of het niet te zwaar opneemt, zul je er makkelijk overheen stappen. Als je meerdere keren wordt afgewezen, kan het aan je gaan knagen. Maar je bent beslist niet minder dan een ander. Degene die jou afwijst, velt een oordeel, en dat oordeel wordt gevormd door het wereldbeeld van die persoon. Ik ben beter dan jij óf ik wijs jou af, omdat ik bang ben dat je mij afwijst. Maar dat is dus uit het oogpunt van die persoon.

First Date

Een goed voorbeeld zie je bij het TV programma First Dates. Aan het einde van het programma wordt aan de kandidaten gevraagd of ze een volgende ontmoeting willen. Meestal hebben de kandidaten een strategie, “zeg jij het maar eerst”, is een er een die veel gebruikt wordt. Immers als jij dan wordt afgewezen, kun je altijd zeggen dat je ook geen volgende date wilde met de kandidaat waar je een uurtje mee hebt gedineerd. Daarbij voorkom je dat een blauwtje loopt, gezichtsverlies lijdt. Maar ben je daarom minder dan je tafelgenoot? Nee, de vonk slaat simpelweg niet over. Overigens is daten een goede manier om te leren met afwijzing en teleurstelling om te gaan.

Soms is het geen afwijzing

In de landen rond de Middellandse Zee gebruiken. In de landen rond de Middellandse Zee wenken ze met hun hand naar zich toe om je duidelijk te maken dat ze willen dat je naar die persoon toe komt. Degene die jou roept, heeft de binnenzijde van zijn/haar hand naar beneden en beweegt de hand naar zich toe. Bij ons is dat juist andersom, je kijkt in de binnenkant van je hand en haalt die dan naar je toe. Geliefden in de dop, kunnen dit als afwijzing interpreteren.

Ik werkte bij een adviesbureau en we schreven in op een opdracht in België. Toen we een brief van de opdrachtgever kregen, interpreteerden we die als een afwijzing. In de brief stond dat we waren “weerhouden”, wij legden dat uit als afwijzing. Tot onze Belgische collega’s ons belden en feliciteerden met het binnenhalen van deze opdracht. “Weerhouden” moest worden uitgelegd als gekozen.

Uitdelen of incasseren

Ik wijs af, jij wijst af, ik word afgewezen, jij wordt afgewezen. Het is uitdelen of incasseren. En het lijkt mij gezond als je daar een balans in vindt. Iedereen komt eens in een positie dat je zelf moet afwijzen. Je zit bijvoorbeeld in een selectiecommissie om een personeel aan te nemen of een architectenbureau te selecteren. Als je in het onderwijs zit, zul je aan het eind van het schooljaar bepalen wie er wel of niet overgaat naar de volgende klas. En jij hebt als degene die beoordeelt wordt je daarnaar te voegen. Het doet er toe in hoeverre een afwijzing onderbouwd wordt en of de criteria voor iedereen duidelijk en transparant zijn. De mate van transparantie en meetbaarheid van de criteria bepalen in hoeverre je een afwijzing kunt accepteren.

Wat voor afwijzingen zijn er

Je kunt afwijzingen onderscheiden in een aantal categorieën. Zoals hierboven omschreven bepaalt de transparantie in hoeverre je hiermee akkoord kunt gaan. Ik heb er een aantal op een rijtje gezet, wellicht kun je er nog meer onderscheiden;

Een terechte afwijzing

Op basis van een aantal van tevoren vastgelegd criteria word je afgewezen. Dat is bijvoorbeeld voor een theorie examen, waar je vragen goed of fout kunt beantwoorden. Of de toelating voor een opleiding waarvoor je een cijferlijst moet overleggen. Als je niet aan het minimum aantal punten komt, word je afgewezen.

Een twijfelachtige afwijzing

De criteria zijn niet vastgelegd en niet te controleren. Een voorbeeld daarvan is jurering. Kijk maar naar de jury van bijvoorbeeld Holland Got Talent, waarbij de juryleden soms heel verschillende oordelen vellen en het vaak over smaak gaat of een gevoel. Of de gunfactor. Maar ook als je niet opgenomen wordt in de selectie van een team is het niet te controleren of een afwijzing terecht is.

Een onterechte afwijzing

Stel dat je een solliciteert op een functie waarvoor je zeker weet dat je aan alle gevraagde kwalificaties voldoet en iemand anders waarvan je weet dat die niet aan de kwalificaties voldoet, is het een onterechte afwijzing. Helaas speelt dat bij sollicitaties nogal vaak. Je bent afgewezen omdat je naam te herleiden is naar een land van afkomst waar men liever geen werknemers van aanneemt. Of afwijzing op geslacht, leeftijd, culturele achtergrond, seksuele voorkeur.

Een non verbale afwijzing

In je kindertijd voel je deze afwijzingen meestal goed aan. Je ouders kunnen zonder iets te zeggen, jou duidelijk maken dat ze niet toestaan dat je met bepaalde vriendjes of vriendinnetjes omgaat. Of jou niet toestaan om later naar bed te gaan dan e afgesproken tijd. Maar ook geen echte aandacht geven als je trots laat zien wat je gemaakt hebt is een non verbale afwijzing waar je als volwassene nog veel last van kunt ondervinden.

Angst voor afwijzing? Neem die blokkade weg

Meestal kunnen we redelijk met kritiek en afwijzing omgaan. Het kan je ook raken, ben je opgewassen tegen een goed bedoelde aanwijzing of positieve kritiek, of raak je daardoor juist geëmotioneerd. Of voel je je aangevallen en ga je in de verdediging of juist vel in de aanval. Wellicht herken je dit, en misschien betrap je jezelf erop dat je dat vervelend vindt. Kijk ook eens naar de strategieën die ik voor je heb opgesomd, die je in de praktijk brengt als verdedigingsschild om pijnlijke afwijzingen te voorkomen. Zit er een tussen? Blokkeert dat jou? Dan is het tijd om daar mee aan de slag te gaan. Ik wil je daar graag bij helpen. Hypnose kan je daarbij helpen. Snel en effectief.

Heb last van afwijzing? Weet of voel je dat er iets in je leven moet veranderen of ga je dat juist uit de weg?   Ik kan je helpen om blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Meld je dan aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier en ik neem binnen 24 uur contact met je op, om jou passend te ondersteunen.

Ik ben Walter Keyner, Coach en Hypnose- en regressietherapeut bij Wutah in Gouda

‍

‍