Als je de balans weet te vinden tussen praten en luisteren is het voor iedereen plezieriger.

Of heb je achteraf het idee dat je eigenlijk leeg getrokken bent door degene waar je een gesprek mee hebt gehad, je doodmoe bent. Het voelt of iemand over je heen gewalst is, en je voelt je niet gehoord maar gebruikt. Én het was waarschijnlijk niet een gesprek maar je werd gebruikt als ontvanger en hebt zelf niets kunnen zenden.

Het zijn een aantal waarnemingen die ik met je wil delen. Wellicht herken je ze en wordt het duidelijk wat het voor jou of je gesprekspartner betekent. Het is geen oordeel, ik geef je inzicht in beide rollen, die van de spreker en luisteraar of zender en ontvanger.

1. Antwoord geven op een vraag kan best even wachten
2. Wees niet bang voor stilte
3. Ga niet roddelen als je niets te vertellen hebt
4. Luister naar de de stilte
5. Niemand wil ongevraagd advies, ook jij niet
6. Debatteren is luisteren
7. Juf- en meestergedrag wees geen betweter
8. Decorum, voel de situatie aan
9. Sta stil om te herdenken, mediteren of te bidden
10. Converseren en luisteren kun je leren

1. Antwoord geven op een vraag kan best even wachten

Hoe vaak heb jij spijt over een antwoord dat je wellicht te snel hebt gegeven? En hoe moeilijk is het soms om terug te komen op dat antwoord, omdat je erachter bent gekomen dat je dat antwoord onvoldoende overwogen hebt? We hebben allemaal behoefte aan duidelijkheid, want dan hebben we een aantal kaders, grenzen als je dat zo wilt noemen, om tussen te bewegen. Binnen de kaders mag je van alles. Buiten die kaders mag iets niet. En op de grens spelen zich allerlei bewuste of onbewuste schermutselingen af.

Ik zal een aantal voorbeelden geven;

• Een scheidrechter of assistent scheidsrechter doet er goed aan om even te wachten met fluiten of de vlag opsteken bij een vermeende overtreding. Dingen zijn vaak niet wat ze lijken en de gave om dat direct te zien is niet aan iedereen gegeven. Let maar eens op de grensrechter en de vertraging om van het “vlaggen”.
• Weet jij de schuldige aan te wijzen, terwijl het onderzoek nog loopt?
• Ga jij uit van veronderstellingen, zonder eerst navraag te doen? “Het zal wel, want…..” en deel je die veronderstelling al met anderen?
• Heb jij je oordeel al klaar vanwege een algemene opvatting over een bepaalde bevolkingsgroep?

2. Luister naar de de stilte

Voor heel veel mensen is het ongemakkelijk als er een stilte valt in een gesprek. Als je niet gewend bent regelmatig stil te zijn, weet je nog niet wat de kracht van stilte is.  Voor degene die regelmatig mediteert, weet dat stilte een moment is om in verbinding te komen met je bron, je onderbewuste. Daar liggen de antwoorden en die antwoorden komen vanzelf. Én dat mag en kan best wel even duren. Vertragen helpt om uit je denken te stappen en de weg naar wat werkelijk belangrijk voor de situatie is te vinden in je onderbewuste. Wees daar niet bang voor. Stilte heeft zijn nut. Je hoeft niet te praten! Wie bang is voor de stilte die valt, is eigenlijk bang voor zichzelf en heeft een gebrek aan zelfvertrouwen.

3. Ga niet roddelen als je niets te vertellen hebt

Als er geen gespreksstof is, is de kans groot dat je gaat roddelen. Nu is roddelen niet erg, als je maar positief roddelt. Maar ja, dat is niet iets wat direct naar boven komt. We kunnen makkelijker negatieve dan positieve verhalen over een ander vertellen. Daar zit wel iets in, als het om een situatie gaat die op een geestige wijze anders is verlopen dan bedoelt was. Dat is redelijk onschuldig. Anders is het om iemand daarmee in een kwaad daglicht te plaatsen. Dat heeft een negatieve intonatie. Je vibreert als het ware negativiteit uit. Let op! Dat is jouw negativiteit en wat je uitzendt, mag je ook terugverwachten. Dus houd je mond of spreek positief over anderen. Je wordt er echt niet minder door gevonden. Want dat is waar we mee bezig zijn als we roddelen. We proberen onszelf beter voor te doen komen dan een ander.

4. Goed luisteren en nadenken, geen loze zinnen

Als een kip zonder kop kunnen we los gaan. Een stroom aan woorden wordt geproduceerd. En je vraagt je af waar het nu eigenlijk over gaat.  Soms zie je iemand antwoord geven op een vraag, waar niemand nog een antwoord op kan geven. Het komt er zo uit. Je mag best even nadenken. Als ik je vraag wat voor kleur zwanen hebben, zal de snelle reactie zijn; wit. Dat is een goed antwoord, gefeliciteerd dat je zo slim bent om dat te weten. Weet je dat er zwarte zwanen zijn en dat jonge zwanen bruin/grijs zijn? Een haantje de voorste, komt misschien slim over, maar is dat ook zo? Wijsheid is meer dan een snel bevredigend antwoord. Als je nadenkt ontdek je dat er altijd meer mogelijkheden en argumenten zijn.

Als je wilt zien hoe dat werkt, hoef je alleen maar naar een van de talkshows te kijken. Het antwoord moet er vlot en begrijpelijk uitkomen en er wordt geen tijd gegund om ergens goed over na te denken. Op eens ben je deskundige of zie je gasten antwoorden en meningen geven op zaken waar ze niet over nagedacht hebben en al helemaal geen verstand van hebben. Ik weet het niet is ook een goed antwoord.

5. Niemand wil ongevraagd advies, ook jij niet

De behoefte om je verhaal even kwijt te kunnen kennen we allemaal wel. Even van je afpraten en een gewillig oor die daar naar wil luisteren. We hebben de neiging om naar oplossingen te zoeken en daar een advies over te geven. We willen nu eenmaal dat het snel beter gaat met onze gesprekspartner. Weet je dat meestal niet gevraagd wordt om een advies maar simpelweg om begrip en aandacht. Een arm om de schouder of een huk? Je voelt vanzelf aan wat nodig is, met de nadruk op voelen en echte aandacht. Vanuit rust kun je echte aandacht geven geven. Luisteren, en vooral geconcentreerd luisteren, is moeilijk en kan energie kosten. Je zult merken dat het je beslist geen energie kost als je bezig bent om er te zijn en je helemaal op de ander te richten, zonder je gedachten af te laten dwalen naar een antwoord, of je mening of oordeel.

6. Debatteren is luisteren

Het is niet makkelijk om een evenwichtig gesprek te hebben. De ene persoon heeft nu eenmaal veel woorden nodig. Terwijl een ander kort en bondig kan formuleren. Het is ook maar net welk doel het dient. In verkiezingstijd zie je een strijd om de microfoon. Maar als er een blunder is gemaakt, zie je juist dat er zoveel mogelijk wordt vermeden om iets te zeggen. Schaamte of schuldgevoel waarschijnlijk.

Een goede gespreksleider zal er voor zorgen dat iedereen voldoende aan bod komt. Dat is op zich al een kunst. Regelmatig wordt de gespreksleider in de rol van scheidsrechter gedwongen om het gesprek in de hand te houden. Waar je ook voor staat, wees fatsoenlijk en overschreeuw jezelf en de ander niet. Luister naar elkaars argumenten en respecteer die, hoe ver ze ook uit elkaar liggen.

7. Juf- en meestergedrag wees geen betweter

Je bent blij en trots als je iets gepresteerd hebt en dan krijg je commentaar. Je kent ze wel de betweters die altijd wel een foutje zien en het niet na kunnen laten je daar op te wijzen. Ik noem het juffen- en meestergedrag. Goed voor in de klas, maar daarbuiten zit niet iedereen daarop te wachten. Dat geldt overigens niet alleen voor juffen en meesters. Elke beroepsgroep heeft wel vanuit zijn of haar professie goed bedoelde adviezen.

Natuurlijk mag je je goedbedoelde adviezen geven, maar vraag eerst of iemand dat wil en leg ook uit wat en waarom iets beter kan. Ontneem een ander niet het plezier, ook al is dat met de schoonheidsfoutjes, waar jij je misschien aan stoort.

8. Decorum, voel de situatie aan

Ik zie decorum als het fatsoen/ etiquette en het vermogen om je aan te passen aan de situatie waarin je verkeerd. En dat wordt voor een groot deel bepaalt door je opvoeding en culturele achtergrond maar ook je huidige situatie. Heel vaak ben je je er niet van bewust. Ik geef een aantal voorbeelden;

• Je werkt in een verzorgingshuis en een groot deel van de bewoners hoort minder goed. Je zult daarom wat harder praten en articuleren. Grote kans dat je dat buiten je werk ook doet. Datzelfde geldt voor rumoerige ruimten. Als je die verlaat heb je ook de neiging harder te praten, totdat je weer gewend bent aan de nieuwe situatie.
• Je wordt gebeld en staat in de rij voor de kassa in de supermarkt. Je kunt vragen later terug te bellen of een plek opzoeken en het gesprek op niet al te luide stem voeren. Meestal lukt dat laatste niet.
• Je hebt een feestje en het is reuze gezellig. Maar niet voor de buren. Er wordt gezongen en de polonaise is in volle gang.
• Je wordt afgeleid, dat kan door iets wat in om je heen gebeurt, of iets wat je aantrekt of juist afstoot bij je gesprekspartner. Als je daar te veel naar toegetrokken wordt kan dat storend zijn. Als het niet te beledigend is kun je dat best wel benoemen en het voor iedereen hanteerbaar maken.

9. Sta stil om te herdenken, mediteren of te bidden

Het is maar twee minuten per jaar dat officieel aan iedereen gevraagd wordt twee minuten je mond te houden. Even stil te zijn en te herdenken wat anderen voor ons hebben gedaan en dankbaar te mogen zijn dat we nu in vrijheid kunnen leven.

Stilte voor en na het eten omdat anderen willen bidden of danken, is respectvol en wordt op prijs gesteld. Heb je ook oog voor sommige mensen die zich, waar dan ook, even terug kunnen trekken om zich te ontspannen of ontladen door meditatie?

10. Converseren en luisteren kun je leren

Kun jij de gesprekken herinneren waaraan je een fijn gevoel overgehouden hebt? Wat is je daar aan opgevallen? Hoogstwaarschijnlijk was er balans en wederzijds respect, waarbij je beiden aandacht aan de ander hebt gegeven en ook aandacht hebt gekregen. Jullie zaten op dezelfde golflengte.

Al vroeg leerde ik van mijn vader wat een goed gesprek is. Ik kom uit een groot gezin. Dat zou betekenen dat er een kakofonie aan geluiden was.  Familie kwam regelmatig bij elkaar om iets te vieren. Altijd met lekker Indisch eten. Iedereen bleef de hele dag. Als klein kind kun je je dan terugtrekken om als het eten wordt opgediend, weer ten tonele te verschijnen.

Mijn vader stimuleerde mij om met de ooms en tantes en andere visite te praten. Waarover vroeg ik dan? Hij kwam met allerlei suggesties. Een aantal onderwerpen die ik kon aansnijden, zoals “hoe was de reis? ”, “is het mooi wonen waar u vandaan komt?”, “waar kennen jullie mijn ouders van?”, en zo best wel een aantal thema’s. Dat was om het gesprek op gang te brengen. Goed luisteren naar de antwoorden en daar weer een vraag over stellen. Niet bang zijn voor stiltes en vooral goed luisteren en echte aandacht geven.  Ik heb gemerkt dat je dan vanzelf ook jouw verhaal kan doen.

En mensen die alleen over zichzelf praatten? Daar nam ik na verloop van tijd vriendelijk afstand van om weer met een ander persoon een gesprek aan te gaan.  

Kan jij goed luisteren? Weet je hoe je aandacht kan geven aan iemand, een naaste. Voel je de situaties goed aan en doe je dat met je hart?  Ik kan je helpen om blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Meld je dan aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier en ik neem binnen 24 uur contact met je op, om jou passend te ondersteunen.

Ik ben Walter Keyner, Coach en Hypnose- en regressietherapeut bij Wutah in Gouda

‍

‍